	contact achtergronden thema's projecten zonneterp


	inhoud nieuws

Het platteland snakt naar economisch draagvlak en de stedeling naar open ruimte, rust en frisse lucht

Beschouwing

Een belangrijk inzicht dat de Zonneterp brengt, is dat beperkingen geen nadeel hoeven te zijn, maar toegevoegde waarde kunnen leveren.

Juist de kwetsbaarheden kunnen sterke punten blijken te zijn. Zo is het succes van de toonaangevende ecologische wijk Eva-Lanxmeer te Culemborg terug te voeren op de ligging nabij een kwetsbaar waterwingebied.

Ontwikkeling was niet mogelijk zonder de ‘waterwaarden’ in het plan centraal te stellen. En toevallig was dat ook wat de Eva-doelgroep ambieerde. Dat zette aan tot samenwerking en creativiteit. Daarbij werden ongedachte mogelijkheden verkend én benut. Het grondwater bleek niet alleen bescherming te behoeven, maar ook een bron van energie te zijn. En zo werd het waterleidingbedrijf tevens energieproducent. En werd Nederland een grensverleggend ecologisch voorbeeldproject rijker.

De Zonneterp is een voortzetting op de weg van waardecreatie, daar waar in eerste instantie louter beperkingen worden gezien. Dat past in de Nederlandse traditie om nadelen om te zetten in een voorsprong.

Ruim voor dat steenkool de wereldeconomie ging beheersen, bouwden Hollanders een economie op het verstoken van turf.

Kinderdijk Uitputting van natuurlijke hulpbronnen is in Nederland niets nieuws. Massale ontbossing en daaropvolgende droogte deden grote delen van het middeleeuwse Nederland veranderen in onleefbare zandwoestijnen. En latere ontginning van de laagveengebieden, leidde al snel tot bodemdalingen die verbouw van graan onmogelijk maakten. Ruim voor dat steenkool de wereldeconomie ging beheersen, bouwden Hollanders een economie op het verstoken van turf. Dit veranderde grote delen van de Lage Landen in meren, waarvan vele in latere eeuwen als polder weer werden drooggelegd.

In de 16e eeuw werd de ‘winnende achterstand’ van de Lage Landen voor de wereld waarneembaar. Daling en uitputting van de bodem hadden de Hollanders voor primaire behoeften van import afhankelijk gemaakt. Dit noodzaakte om zelf toegevoegde waarde te bieden en geld te verdienen met export. Het noodzaakte ook om de zee op te gaan, handel te drijven met de Oost-Europese graanschuren, en de eigen visserij uit te bouwen. Voordat de Hollanders de mondiale hegemonie van Spanjaarden en Portugezen durfden te tarten, genoot de Nederlandse vissers- en handelsvloot groot aanzien in de omringende landen.

Al snel volgde de opschaling van de zeevaart en de vele instituties die Nederland de wereld heeft gegeven: de Republiek, verhandelbare effecten, de effectenbeurs en de buitengewoon succesvolle PPS-constructie die met recht wel de eerste multinational wordt genoemd: de VOC.

Bakermat van vernieuwing

Zo blijkt Nederland een bakermat voor ingrijpende vernieuwingen die vorm hebben gegeven aan de wereld van vandaag. En waarom zou Nederland niet ook nu – in de 21e eeuw – weer een ruimte kunnen zijn waar paradigma’s verschuiven? Waar nieuwe wegen worden ingeslagen die de manier waarop we werken en waarde creëren op een hoger ontwikkelingspeil brengen?

Vernieuwing is geen luxe maar noodzaak. Ook als we kijken naar de samenhang van stad en land. Het platteland snakt naar economisch draagvlak. En de stedeling naar open ruimte, rust en frisse lucht. Tegelijkertijd wil hij ook het stedelijk comfort van diversiteit en voorzieningen. De politiek twijfelt. Enerzijds zijn de veranderingen niet te stoppen, en in grote mate ook wel gewenst. Anderzijds leeft de vrees voor ongeremde dynamiek die open ruimte en diversiteit zou doen verdwijnen.

Wanneer de noodzaak tot het maken van keuzes zich aandient, wordt in eerste instantie gedacht in problemen en beperkingen. Regels en restricties zijn het resultaat. De Zonneterp toont echter een ander perspectief. Een van kansen, profijt en structurele vernieuwing. Misschien dat de problemen van vandaag in de nabije toekomst allang weer zijn vergeten, druk als we zijn met benutting van de kansen die voor het grijpen liggen.